Những năm gần đây, cụm từ “triều cường” xuất hiện thường xuyên trên các bản tin thời tiết, đặc biệt tại các khu vực ven biển và đô thị thấp trũng. Đằng sau hiện tượng tưởng chừng quen thuộc ấy là hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu toàn cầu. Câu hỏi được đặt ra là: Thay đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào tới hiện tượng triều cường và vì sao người dân lại ngày càng đối mặt với ngập lụt nặng nề hơn? Hãy cùng tìm hiểu rõ nguyên nhân, tác động và hướng ứng phó trong bài viết dưới đây.
Biến đổi khí hậu là gì?
Biến đổi khí hậu là sự thay đổi lâu dài về nhiệt độ, thời tiết và các yếu tố khí hậu khác của Trái Đất. Những thay đổi này có thể do các yếu tố tự nhiên nhưng nguyên nhân chính kể từ những năm 1800 là do hoạt động của con người, đặc biệt là việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt. Quá trình này sinh ra lượng lớn khí nhà kính và làm Trái Đất nóng lên.
Hậu quả của biến đổi khí hậu thể hiện rõ qua hiện tượng nóng lên toàn cầu, mực nước biển dâng cao và các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán ngày càng gia tăng. Đây chính là nguyên nhân sâu xa khiến triều cường trở nên mạnh mẽ và khó lường hơn trong những năm gần đây.
Biến đổi khí hậu làm Trái Đất nóng lên kéo theo triều cường tăng cường độ (Ảnh: baotintuc)
Biến đổi khí hậu và những tác động trực tiếp tới triều cường
Khi tìm hiểu thay đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào tới hiện tượng triều cường, chúng ta cần nhìn nhận cả tác động vật lý lẫn sinh thái mà biến đổi khí hậu gây ra.
Mực nước biển dâng
Sự nóng lên toàn cầu khiến các khối băng ở hai cực và trên núi cao tan chảy nhanh hơn bình thường, từ đó khiến nước biển giãn nở nhiệt. Kết quả là mực nước biển tăng đều mỗi năm.
Khi mực nước biển đã dâng cao hơn, chỉ cần một đợt triều cường bình thường cũng đủ làm nước tràn vào các khu vực ven sông, cửa biển, thậm chí cả các đô thị nội địa thấp trũng.
Tình trạng này khiến ngập lụt diễn ra ngay cả khi không có mưa hoặc bão gây khó khăn cho giao thông, sản xuất và sinh hoạt. Tại Việt Nam, nhiều khu vực như TP. Hồ Chí Minh, Cà Mau hay Bạc Liêu đang chịu ảnh hưởng rõ rệt từ hiện tượng này.
Mưa cực đoan
Biến đổi khí hậu không chỉ khiến khí hậu nóng lên mà còn thay đổi quy luật mưa. Các trận mưa cực đoan với lượng mưa lớn trong thời gian ngắn đang ngày càng xuất hiện thường xuyên hơn. Khi những trận mưa này trùng thời điểm với triều cường, hệ thống thoát nước bị quá tải, nước mưa không thoát kịp trong khi triều cường lại dâng ngược từ sông ra biển nên gây ra ngập úng kéo dài.
Điều đáng lo là các đô thị lớn thường có mật độ bê tông hóa cao, đất không còn khả năng thấm nước nên chỉ cần một đợt mưa lớn kết hợp triều cường là ngập toàn diện. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến giao thông và cơ sở hạ tầng mà còn tiềm ẩn nguy cơ về sức khỏe cộng đồng như ô nhiễm nguồn nước, dịch bệnh sau ngập.
Chu kỳ mưa cực đoan khiến những cơn triều bình thường cũng trở thành thảm họa (Ảnh: Báo Lao động)
Ảnh hưởng từ bão và áp thấp nhiệt đới
Cùng với nước biển dâng và mưa cực đoan, bão và áp thấp nhiệt đới cũng chịu tác động mạnh từ biến đổi khí hậu. Nhiệt độ đại dương tăng tạo điều kiện cho các cơn bão hình thành nhanh hơn, có cường độ mạnh hơn và phạm vi ảnh hưởng rộng hơn.
Khi bão hoặc áp thấp nhiệt đới xảy ra đồng thời với triều cường, sóng biển dâng cao bất thường, nước bị đẩy sâu vào đất liền gây sạt lở, cuốn trôi nhà cửa, phá hủy công trình ven biển.
Hệ sinh thái ven biển bị tổn thương
Không thể không nhắc đến tác động gián tiếp nhưng lâu dài, đó là sự suy thoái của hệ sinh thái ven biển. Rừng ngập mặn, cồn cát và san hô vốn là “tấm khiên tự nhiên” bảo vệ bờ biển khỏi sóng và triều nhưng lại đang bị xói mòn và thu hẹp đáng kể.
Khi rừng ngập mặn bị mất đi, sóng biển tiến sâu vào đất liền làm xâm nhập mặn khiến đất canh tác và nguồn nước ngọt bị hủy hoại. Hàng nghìn hộ dân ven biển phải chuyển đổi sinh kế hoặc di dời vì không còn đất sản xuất.
Hệ quả là không chỉ môi trường bị phá vỡ mà cân bằng sinh thái - yếu tố giúp giảm thiểu tác động của triều cường cũng bị mất đi khiến tình trạng này càng nghiêm trọng hơn trong tương lai.
Giải pháp ứng phó trước tác động của triều cường do biến đổi khí hậu
Để giảm thiểu hậu quả từ triều cường, nhiều quốc gia đã áp dụng các giải pháp tổng thể như sau:
- Xây dựng, nâng cấp hạ tầng chống ngập: Củng cố đê điều, kè, cống, trạm bơm để kiểm soát mực nước
- Phục hồi và trồng mới rừng ngập mặn: Tạo “hàng rào sinh học” bảo vệ bờ biển
- Chuyển đổi mô hình sản xuất: Canh tác, chăn nuôi phù hợp với điều kiện ngập mặn
- Quy hoạch đô thị bền vững: Hạn chế xây dựng tại khu vực nguy cơ ngập cao kết hợp hệ thống thoát nước thông minh.
Rừng ngập mặn là lá chắn tự nhiên trước tác động của triều cường và biến đổi khí hậu (Ảnh: Báo Quảng Ninh)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về thay đổi khí hậu và triều cường
Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất khi nhắc tới sự thay đổi khí hậu ảnh hưởng tới hiện tượng triều cường:
1. Vì sao biến đổi khí hậu lại khiến triều cường nghiêm trọng hơn?
Do mực nước biển dâng, mưa lớn hơn và bão mạnh hơn. Những yếu tố này cộng hưởng khiến triều cường có cường độ và phạm vi ảnh hưởng rộng hơn trước.
2. Những khu vực nào chịu tác động mạnh nhất từ triều cường?
Các vùng ven biển, cửa sông, đô thị thấp trũng là nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất vì dễ bị ngập khi triều dâng hoặc mưa lớn.
3. Cá nhân mỗi người có thể làm gì để góp phần giảm thiểu tác động của triều cường?
Giảm phát thải carbon, trồng cây xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và hạn chế sử dụng nhựa… đó chính là những hành động nhỏ nhưng góp phần làm chậm quá trình biến đổi khí hậu.
Qua bài viết này, mỗi người đã có câu trả lời cho sự thay đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào tới hiện tượng triều cường. Mỗi cá nhân, doanh nghiệp và chính quyền ngay từ bây giờ hãy chung tay hành động, từ việc quy hoạch hợp lý, bảo vệ rừng ngập mặn đến giảm phát thải để cùng xây dựng một tương lai bền vững trước biến đổi khí hậu.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
