Ô nhiễm không khí ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe con người?

Trong nhiều năm trở lại đây, chất lượng không khí ở nhiều khu vực đang giảm xuống mức đáng lo ngại, khiến nhiều người quan tâm hơn đến câu hỏi ô nhiễm không khí ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe con người. Điều nguy hiểm là nhiều tác động không xảy ra ngay lập tức, mà tích tụ dần và gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Chính vì vậy, việc hiểu rõ mức độ nguy hại của ô nhiễm không khí sẽ giúp mỗi người biết cách bảo vệ bản thân tốt hơn. Xem ngay!

Ô nhiễm không khí gây hại cho sức khỏe như thế nào?

WHO cho biết có đến 9/10 người trên thế giới đang hít phải không khí không đạt chuẩn. Mỗi năm, 7 triệu người tử vong vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí - một con số đáng sợ không thua gì tác hại của thuốc lá. Có thể thấy, ô nhiễm không khí gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người.

Phần dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ ô nhiễm không khí ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe con người.

Ảnh hưởng đến hệ hô hấp

Bụi mịn, khí độc và các chất ô nhiễm trong không khí có thể kích thích mũi, họng, gây ho kéo dài, khó thở hoặc cảm giác nặng ngực. Khi tiếp xúc lâu dài, lớp niêm mạc phổi bị tổn thương, khiến khả năng chống lại vi khuẩn và virus giảm, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp như viêm phế quản, hen suyễn hoặc các bệnh mạn tính về phổi tăng cao.

Các hạt bụi siêu mịn có thể xâm nhập sâu vào phổi và tích tụ trong thời gian dài, gây tổn thương mô và làm giảm chức năng phổi. Đây là lý do tại sao những người sống ở vùng ô nhiễm nghiêm trọng có tỷ lệ mắc ung thư phổi cao hơn, ngay cả khi họ không hút thuốc lá. Ngoài ra, việc tiếp xúc với không khí ô nhiễm còn làm giảm sức bền khi vận động, khiến người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền dễ mệt mỏi và khó thở hơn trong sinh hoạt hàng ngày.

Bụi mịn trong không khí ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp tới hệ hô hấp (Ảnh: Tạp chí Kinh tế Môi trường)

Ảnh hưởng đến tim mạch

Khi các hạt bụi mịn đi vào máu, tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Điều này có thể khiến nhịp tim trở nên không đều, huyết áp tăng và tăng nguy cơ đau tim, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Người cao tuổi hoặc những người có bệnh tim mạch, huyết áp cao là nhóm chịu tác động mạnh nhất.

Các nghiên cứu cũng cho thấy tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, giảm chức năng tuần hoàn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch. Ngay cả những người trẻ, nếu sống trong môi trường nhiều khói bụi, cũng có nguy cơ cao hơn bình thường về các vấn đề tim mạch trong tương lai.

Ảnh hưởng đến não bộ và cảm xúc

Không chỉ cơ quan hô hấp và tim mạch chịu tác động, não bộ cũng bị ảnh hưởng khi tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm. Nhiều người sống trong môi trường ô nhiễm thường cảm thấy mệt mỏi, dễ cáu gắt, khó tập trung, đau đầu hoặc giảm trí nhớ. Một số nghiên cứu đã ghi nhận mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và các rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm hay stress kéo dài.

Ở trẻ em, tình trạng này có thể làm giảm khả năng học tập, tập trung và ghi nhớ. Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm kéo dài có nguy cơ cao hơn bị các vấn đề về phát triển nhận thức và hành vi. Điều này lý giải vì sao việc bảo vệ trẻ trước không khí ô nhiễm là vô cùng quan trọng.

Ảnh hưởng đến thai nhi và trẻ nhỏ

Thai phụ hít phải bụi mịn hoặc khí độc thường xuyên có nguy cơ sinh non, sinh con nhẹ cân hoặc gặp các biến chứng thai kỳ cao hơn so với bình thường. Các hạt bụi siêu mịn có thể đi qua nhau thai, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển của thai nhi, làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh hoặc các vấn đề sức khỏe sau sinh.

Trẻ nhỏ cũng là nhóm dễ bị tổn thương. Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến trẻ dễ mắc các bệnh về hô hấp, dị ứng, viêm phổi hoặc bệnh ngoài da khi sống trong khu vực ô nhiễm cao. Việc đảm bảo không gian sống sạch sẽ, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với khói bụi và sử dụng máy lọc không khí trở nên rất cần thiết cho sức khỏe của trẻ.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng nghiêm trọng tới mẹ bầu và thai nhi (Ảnh: AirProce)

Những dấu hiệu cơ thể có thể gặp khi tiếp xúc với không khí ô nhiễm

Khi hiểu rõ ô nhiễm không khí ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe con người, bạn sẽ nhận ra nhiều dấu hiệu quen thuộc:

• Ho, khò khè, khó thở
• Cay mắt, chảy nước mắt
• Đau đầu, chóng mặt, uể oải
• Da nổi mẩn, khô hoặc kích ứng
• Tim đập nhanh hoặc cảm giác tức ngực

Nếu các triệu chứng này xuất hiện nhiều hơn vào những ngày chỉ số AQI cao, cơ thể bạn đang phản ứng với chất lượng không khí kém. Hiểu rõ ảnh hưởng của ô nhiễm không khí và nhận biết sớm những dấu hiệu này sẽ giúp bạn có biện pháp bảo vệ sức khỏe kịp thời. 

FAQ - Câu hỏi thường gặp về ảnh hưởng của ô nhiễm không khí

Dưới đây là một số câu hỏi đơn giản và phổ biến nhất xoay quanh chủ đề bài viết.

1. Ô nhiễm không khí gây ra những bệnh gì?

Ô nhiễm không khí có thể dẫn đến các bệnh về hô hấp như viêm phổi, hen suyễn, tim mạch, ung thư phổi, rối loạn thần kinh, và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và trẻ nhỏ.

2. Ai là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất bởi ô nhiễm không khí?

Trẻ nhỏ, thai phụ, người cao tuổi và người có bệnh lý nền như tim mạch, phổi hoặc tiểu đường là những đối tượng nhạy cảm và dễ bị tác hại nghiêm trọng nhất.

3. Làm thế nào để giảm thiểu tác hại của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe?

Theo dõi chất lượng không khí hàng ngày, đeo khẩu trang khi ra ngoài, dùng máy lọc không khí trong nhà, hạn chế tập thể dục ngoài trời vào những ngày ô nhiễm cao và duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.

Câu hỏi ô nhiễm không khí ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe con người đã được các nghiên cứu trả lời rất rõ ràng. Từ các bệnh về hô hấp, tim mạch đến ảnh hưởng thần kinh, tất cả đều có thể chịu tác động từ bụi mịn và khí độc trong không khí. Dù không thể tránh hoàn toàn ô nhiễm, mỗi người có thể giảm rủi ro bằng cách theo dõi chất lượng không khí, đeo khẩu trang đúng chuẩn và giữ không gian sống sạch hơn. Chủ động bảo vệ bản thân hôm nay chính là đầu tư cho sức khỏe lâu dài.

Xem thêm:

Nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí ở Hà Nội là gì?

5 cách bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình khi không khí bị ô nhiễm