Mỗi khi năm cũ qua đi, người Việt lại tất bật chuẩn bị cho một năm mới trọn vẹn hơn. Trong những công việc ấy, lau dọn bàn thờ ngày Tết là một nghi lễ thiêng liêng không thể thiếu. Đây không chỉ là việc dọn dẹp đơn thuần mà còn là cách con cháu bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên, gửi gắm ước vọng về một năm mới an lành, thuận lợi. Tuy nhiên để việc lau dọn đúng phong tục và giữ được sự tôn nghiêm, gia chủ cần lưu ý các chi tiết quan trọng.
Ý nghĩa và thời điểm thích hợp để lau dọn bàn thờ ngày Tết
Bàn thờ là nơi kết nối giữa người còn sống và người đã khuất. Đây là trung tâm linh khí của mỗi ngôi nhà. Do đó, việc lau dọn bàn thờ dịp Tết được cho mang nhiều giá trị tinh thần.
- Thể hiện lòng hiếu kính và biết ơn đối với tổ tiên.
- Giữ gìn sự thanh tịnh, trang trọng của không gian thờ cúng.
- “Làm mới” năng lượng, đón chào năm mới với sinh khí tốt lành.
- Giúp các thành viên trong gia đình cảm nhận rõ không khí Tết đang đến gần.
Bàn thờ là nơi tập trung linh khí của ngôi nhà (Nguồn: Đất xanh Miền Bắc)
Theo phong tục dân gian, việc lau dọn bàn thờ nên thực hiện sau ngày 23 tháng Chạp – thời điểm ông Công ông Táo đã “chầu trời”.
- Thời gian tốt nhất là từ ngày 24 đến 29 tháng Chạp.
- Nên chọn ngày nắng ráo, trời ấm áp, tránh lau dọn vào ngày rằm hoặc mùng một.
- Thực hiện vào buổi sáng sớm khi tinh thần minh mẫn, không gian yên tĩnh.
Việc chọn đúng thời điểm không chỉ giúp công việc suôn sẻ mà còn được coi là cách “mở đường” cho vận khí tốt trong năm mới.
Cách lau dọn bàn thờ đúng cách
Để lau dọn bàn thờ ngày Tết đúng cách, giữ sự thanh sạch và tôn nghiêm cần thực hiện như sau:
Chuẩn bị vật dụng và tâm thế
Trước khi bắt đầu, gia chủ cần chuẩn bị đầy đủ cả về tinh thần lẫn vật chất. Một tâm thế tịnh tâm, thành kính sẽ giúp công việc diễn ra thuận lợi hơn.
- Tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng, tránh nói cười lớn tiếng khi dọn dẹp.
- Chuẩn bị khăn sạch, chậu nước ấm, nước ngũ vị hương hoặc rượu gừng.
- Bày riêng các đồ thờ (bát hương, lọ hoa, chén nước) ra vị trí sạch sẽ khác trước khi tiến hành vệ sinh.
- Dùng khăn riêng biệt cho từng vật phẩm, tránh lau lẫn giữa các đồ thờ.
Trình tự lau dọn
Khi lau dọn cần tuân thủ nguyên tắc “trên trước – dưới sau”, “trong trước – ngoài sau” để tránh làm vương bụi bẩn lên các vật phẩm linh thiêng.
- Lau phần bài vị, tượng thờ bằng khăn mềm, nhẹ tay, tránh làm xê dịch vị trí.
- Không sử dụng nước lạnh hoặc hóa chất tẩy rửa mạnh vì có thể làm mất sự thanh khiết.
- Dùng nước ấm pha hương liệu nhẹ hoặc rượu gừng lau bàn thờ, sau đó lau khô bằng khăn sạch.
- Khi hoàn tất, sắp xếp lại các vật phẩm đúng vị trí cũ để giữ nguyên năng lượng thờ cúng.
Thay tro và rút chân nhang
Đây là công đoạn quan trọng, đòi hỏi sự cẩn trọng. Gia chủ cần thực hiện như sau:
- Khi thay tro nên giữ lại một ít tro cũ, đây được cho là “giữ lộc” của năm trước.
- Rút chân nhang sao cho số còn lại là số lẻ (3, 5, 7 hoặc 9 chân) – biểu trưng cho sự sinh sôi.
- Không cắm chân nhang mới lung tung hoặc quá dày đặc.
- Tro cũ và chân nhang đã bỏ nên được gói gọn, mang ra sông hoặc nơi sạch sẽ để hóa hoặc thả.
Lau bàn thờ đúng cách giúp giữ gìn sự thanh sạch và tôn nghiêm (Nguồn: HappyNest)
Những điều nên tránh khi lau dọn bàn thờ ngày Tết
Ngoài việc tuân thủ đúng trình tự, gia chủ cũng cần lưu ý những điều kiêng kỵ để tránh phạm lỗi tâm linh.
- Không dọn bàn thờ khi đang giận dữ hoặc tâm trạng bất ổn: Theo quan niệm dân gian, việc dọn dẹp bàn thờ cần sự bình tâm và thành kính. Nếu đang nóng nảy, mệt mỏi nên để tinh thần ổn định rồi mới bắt đầu.
- Không để người lạ hoặc trẻ nhỏ tham gia: Không gian thờ là nơi linh thiêng, chỉ nên để gia chủ hoặc người được ủy quyền lau dọn để tránh thất lễ với tổ tiên.
- Không di chuyển bát hương tùy tiện: Bát hương là vật chứa linh khí, không nên xê dịch nếu không cần thiết. Nếu buộc phải di chuyển nên thắp hương khấn xin phép trước.
- Không đặt đồ không liên quan lên bàn thờ: Sau khi lau dọn, tránh đặt các vật dụng sinh hoạt hay đồ ăn không cúng lên bàn thờ vì điều này bị xem là thiếu tôn trọng.
Bàn thờ nên được sắp xếp gọn gàng (Nguồn: Môi trường & Cuộc sống)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về cách lau dọn bàn thờ dịp lễ Tết
Để việc dọn bàn thờ trở nên nhẹ nhàng và đúng lễ, dưới đây là những câu hỏi thường gặp cùng lời giải đáp giúp gia chủ an tâm hơn.
-
Có nên dọn bàn thờ vào ngày 30 Tết không?
Không nên. Ngày 30 Tết được xem là thời điểm tổ tiên đã “về ngự” nên gia chủ chỉ cần thắp hương, không nên dọn dẹp thêm.
-
Có thể sử dụng nước ngũ vị hương mua sẵn không?
Hoàn toàn có thể, tuy nhiên nên chọn loại có nguồn gốc tự nhiên, mùi nhẹ và tránh sản phẩm chứa cồn hoặc hương liệu nhân tạo.
-
Nên thay mới toàn bộ đồ thờ hay chỉ lau sạch?
Nếu vật phẩm đã cũ, sứt mẻ, có thể thay mới để không gian thêm trang nghiêm. Tuy nhiên nên làm điều này trước Tết ít nhất vài ngày để tránh xáo trộn năng lượng trong thời điểm linh thiêng.
Tết là dịp đoàn viên cũng là lúc con cháu thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên qua những hành động giản dị mà đầy ý nghĩa. Lau dọn bàn thờ ngày Tết không chỉ giúp không gian thờ cúng thêm sạch sẽ mà còn là cách vun đắp mối liên kết giữa hiện tại và truyền thống. Khi thực hiện với tấm lòng thành, nghi thức này sẽ mang lại sự bình an, may mắn và khởi đầu mới trọn vẹn cho cả năm.
Xem thêm:
Những sai lầm nào khi cúng Ông Táo khiến gia chủ dễ mất lộc?
.jpg)
.png)
