Đền Ứng Thiên là một trong những ngôi đền cổ nổi tiếng của vùng đất Thăng Long khi không chỉ gắn liền với các triều đại Lý, Trần, Lê mà còn là nơi thờ những vị thần có công với đất nước. Với kiến trúc cổ kính và giá trị tâm linh sâu sắc, ngôi đền này trở thành điểm đến linh thiêng, thu hút người dân và du khách tìm về để chiêm bái, tìm hiểu về cội nguồn văn hóa dân tộc.
Đền Ứng Thiên - Di tích linh thiêng giữa lòng Hà Nội
Đền Ứng Thiên là một trong những ngôi đền cổ mang đậm dấu ấn lịch sử và tín ngưỡng dân gian. Theo sử sách, đền được xây dựng từ thời vua Lý Thánh Tông (1054-1072) sau cuộc nam chinh đánh Chiêm Thành năm 1069. Nơi đây ban đầu được lập để thờ nữ thần Nguyên Quân Hậu Thổ - người có công giúp vua đánh thắng quân giặc, bảo vệ quốc gia.
Đến thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII–XVIII), đền được quy hoạch lại và mở rộng thêm. Công trình này được trùng tu nhiều lần, trong đó niên đại sửa chữa cuối cùng được ghi nhận vào năm Thành Thái thứ hai (1890) dưới triều Nguyễn.
Ngôi đền mang đậm dấu ấn lịch sử (Ảnh: Xanh SM)
Đền Ứng Thiên thờ ai?
Tín ngưỡng thờ thần ở đền Ứng Thiên phản ánh rõ nét quan niệm “uống nước nhớ nguồn” của người Việt. Nơi đây thờ nhiều vị thần, danh nhân gắn liền với các giai đoạn lịch sử của dân tộc.
Nữ thần Nguyên Quân Hậu Thổ - Vị thần bảo hộ đất đai và quốc gia
Cốt lõi trong thờ tự của đền Ứng Thiên là nữ thần Nguyên Quân Hậu Thổ hay còn gọi là Đức Mẫu Địa. Bà được xem là vị thần cai quản đất đai, là biểu tượng cho sự sinh sôi, bền vững và phúc lộc của con người.
Theo thần tích lưu lại, sau khi giúp vua Lý Thánh Tông đánh thắng quân Chiêm Thành, bà được sắc phong là Hậu Thổ Nguyên Quân – Người bảo hộ phương Nam. Việc lập đền thờ bà không chỉ thể hiện lòng biết ơn của nhà vua mà còn là sự tôn vinh hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong lịch sử.
Các vị thần và nhân vật lịch sử được phối thờ
Bên cạnh nữ thần Hậu Thổ, ngôi đền này còn thờ nhiều vị thần và nhân vật nổi tiếng trong lịch sử. Một số nhân vật được phối thờ tại đền gồm:
- Linh Lang Đại Vương: Hoàng tử, con vua Lý, người bảo hộ phía Tây kinh thành Thăng Long vốn được xem là vị thần trấn giữ một trong “Thăng Long tứ trấn”.
- Cao Sơn Đại Vương: Vị sơn thần của núi Tản Viên, người lập nhiều chiến công trong công cuộc chống thiên tai và giặc ngoại xâm.
- Công chúa Vĩnh Gia: Một nữ tướng tài ba trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, biểu tượng cho khí phách anh hùng của người phụ nữ Việt.
Sự giao thoa giữa các vị thần dân gian và nhân vật lịch sử đã tạo nên tính đa tầng, phong phú trong tín ngưỡng của đền Ứng Thiên. Mỗi vị thần không chỉ mang ý nghĩa tâm linh riêng mà còn góp phần bồi đắp và hoàn thiện bức tranh văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của vùng đất Láng Hạ xưa.
Đền thờ chính là nữ thần Nguyên Quân Hậu Thổ (Ảnh: Nhà thờ Họ)
Giá trị lịch sử và văn hóa của đền Ứng Thiên
Trải qua hàng trăm năm, đền Ứng Thiên vẫn giữ được vai trò ngôi đền trung tâm của sinh hoạt văn hóa và tâm linh cho người dân địa phương. Kiến trúc, nghi lễ và không gian nơi đây đều phản ánh những lớp trầm tích văn hóa đặc trưng của vùng đất Thăng Long xưa.
Trải qua thời kỳ được xem như đình làng dưới triều Lê Trung Hưng, ngôi đền nay trở thành nơi tổ chức nhiều lễ hội truyền thống hàng năm. Những lễ rước, tế thần, hát chầu văn, dâng hương được duy trì đều đặn nhằm thể hiện tinh thần gắn kết giữa cộng đồng và cội nguồn.
Đặc biệt, sự tồn tại của ngôi đền trong lòng đô thị Hà Nội ngày nay cho thấy sự dung hòa giữa quá khứ và hiện tại. Trong khi nhiều di tích bị mất đi hoặc thay đổi công năng, đền Ứng Thiên vẫn được giữ nguyên giá trị ban đầu, trở thành minh chứng cho sức sống của văn hóa tín ngưỡng Việt qua nhiều thế kỷ.
Đền Ứng Thiên giữ được vai trò trung tâm tâm linh của dân địa phương (Ảnh: Xanh SM)
FAQ – Câu hỏi thường gặp về đền Ứng Thiên
1. Đền Ứng Thiên nằm ở đâu?
Ngôi đền tọa lạc tại phường Láng Hạ, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Trước đây, khu vực này thuộc trại An Lãng, huyện Quảng Đức, phủ Phụng Thiên dưới triều Nguyễn.
2. Ai là vị thần chính được thờ tại đền Ứng Thiên?
Vị thần chính là nữ thần Nguyên Quân Hậu Thổ - người được vua Lý Thánh Tông phong sắc nhờ công giúp đánh thắng quân Chiêm Thành bảo vệ đất nước.
3. Đền Ứng Thiên có mở cửa cho khách tham quan không?
Hiện nay, đền Ứng Thiên vẫn được người dân địa phương gìn giữ và mở cửa đón khách vào dịp lễ, tết hoặc ngày rằm, mùng 1 hàng tháng để dâng hương, cầu bình an.
Đền Ứng Thiên không chỉ là di tích cổ gắn liền với lịch sử các triều đại Việt Nam mà còn là minh chứng sống cho sức bền của tín ngưỡng thờ Mẫu trong đời sống tinh thần người Việt. Giữa lòng Hà Nội hiện đại, đền Ứng Thiên vẫn giữ trọn nét cổ kính và linh thiêng, là điểm đến dành cho những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về văn hóa tâm linh và lịch sử Thăng Long xưa.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
