Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần ổn định đời sống người dân khi gặp phải rủi ro như ốm đau, tai nạn, thất nghiệp hay đến tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ có bao nhiêu loại BHXH đang được triển khai hiện nay và mỗi loại có đặc điểm gì khác biệt. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hệ thống lại một cách rõ ràng, dễ hiểu nhất.
Các loại hình bảo hiểm xã hội theo Luật BHXH 2024
Căn cứ theo Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025), hiện nay có 5 loại hình BHXH chính với các chế độ và đối tượng áp dụng khác nhau.
Trợ cấp hưu trí xã hội
Trợ cấp hưu trí xã hội là chính sách hỗ trợ dành cho người cao tuổi không có lương hưu, không có nguồn thu nhập ổn định, đảm bảo cuộc sống tối thiểu khi không còn khả năng lao động. Đây là một trong những chính sách nhân văn của Nhà nước được ngân sách chi trả hoàn toàn.
Các chế độ cụ thể gồm:
- Trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng.
- Hỗ trợ chi phí mai táng.
- Hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đóng.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc
BHXH bắt buộc là loại hình bảo hiểm mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia theo quy định khi thuộc diện bắt buộc. Đây là loại BHXH phổ biến nhất hiện nay.
Các chế độ của BHXH bắt buộc bao gồm:
- Ốm đau.
- Thai sản.
- Hưu trí.
- Tử tuất.
- Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (theo Luật An toàn, vệ sinh lao động).
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình phổ biến nhất (Ảnh: Báo Chính phủ)
Bảo hiểm xã hội tự nguyện
Bảo hiểm xã hội tự nguyện dành cho cá nhân không thuộc diện tham gia bắt buộc nhưng muốn tham gia để hưởng quyền lợi lâu dài về hưu trí và bảo hiểm y tế. Loại hình này được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng.
Các chế độ được áp dụng gồm:
- Trợ cấp thai sản.
- Hưu trí.
- Tử tuất.
- Bảo hiểm tai nạn lao động (theo quy định riêng của Luật An toàn, vệ sinh lao động).
Bảo hiểm thất nghiệp
Đây là loại hình bảo hiểm bắt buộc đối với người lao động có hợp đồng lao động từ đủ 3 tháng trở lên. Mục đích chính là hỗ trợ tài chính tạm thời cho người lao động khi mất việc làm, đồng thời giúp họ nhanh chóng quay lại thị trường lao động.
Các quyền lợi người tham gia được hưởng:
- Trợ cấp thất nghiệp.
- Hỗ trợ học nghề, tư vấn giới thiệu việc làm.
- Đóng bảo hiểm y tế trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Bảo hiểm thất nghiệp hỗ trợ một phần tài chính cho người lao động (Ảnh: VnEconomy)
Bảo hiểm hưu trí bổ sung
Đây là loại hình bảo hiểm mới được quy định trong Luật BHXH 2024 mang tính chất tự nguyện và bổ sung cho lương hưu cơ bản. Người tham gia có thể tự lựa chọn mức đóng và thời gian hưởng theo thỏa thuận với doanh nghiệp cung cấp bảo hiểm.
Đặc điểm nổi bật:
- Tăng cường khả năng tích lũy tài chính khi về hưu.
- Có thể rút một phần hoặc toàn bộ khi đến tuổi nghỉ hưu.
- Phù hợp với người có thu nhập ổn định và muốn chủ động về tài chính.
Phân biệt 2 loại hình BHXH: Bắt buộc và Tự nguyện
Bên cạnh việc tìm hiểu có bao nhiêu loại BHXH, người lao động cũng nên nắm rõ hai nhóm BHXH chính là bắt buộc và tự nguyện, vốn được áp dụng phổ biến nhất hiện nay.
BHXH bắt buộc gồm các chế độ sau:
- Ốm đau.
- Thai sản.
- Hưu trí.
- Tử tuất.
- Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
Đối tượng áp dụng là người lao động ký hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên.
BHXH tự nguyện gồm các chế độ sau:
- Trợ cấp thai sản.
- Hưu trí.
- Tử tuất.
- Tai nạn lao động.
Đối tượng áp dụng là người không thuộc diện tham gia bắt buộc (lao động tự do, nông dân, tiểu thương...) nhưng có nhu cầu.
Phân biệt 2 loại bảo hiểm xã hội phổ biến nhất hiện nay (Ảnh: BHXH iBH)
FAQ - Câu hỏi thường gặp về các loại BHXH hiện nay
-
Người nội trợ, không làm công ăn lương có được tham gia BHXH không?
Có. Người nội trợ hoàn toàn có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất về sau.
-
Bảo hiểm hưu trí bổ sung có bắt buộc phải tham gia không?
Không. Đây là loại bảo hiểm tự nguyện, không bắt buộc. Tuy nhiên, nếu bạn muốn chủ động tài chính khi về già, đây là một kênh tích lũy hợp lý với mức đóng linh hoạt.
-
Có thể tham gia cùng lúc BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện không?
Không. Người đang tham gia BHXH bắt buộc sẽ không được tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, bạn có thể đồng thời tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung nếu muốn.
Hi vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ có bao nhiêu loại BHXH theo Luật BHXH 2024 và đặc điểm từng loại hình. Tùy theo điều kiện cá nhân và nhu cầu an sinh, người dân hoàn toàn có thể lựa chọn loại hình bảo hiểm phù hợp. Việc chủ động tham gia BHXH không chỉ là quyền lợi mà còn là sự đầu tư cho tương lai an toàn và bền vững.
Xem thêm:
.jpg)
.png)
